Przejdź do zawartości

Andrea del Verrocchio

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrea del Verrocchio
ilustracja
Imię i nazwisko

Andrea di Michele di Francesco de’ Cioni

Data i miejsce urodzenia

1435
Florencja

Data i miejsce śmierci

7 października 1488
Wenecja

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

rzeźbiarstwo, malarstwo, złotnictwo

Epoka

renesans

Andrea del Verrocchio, właśc. Andrea di Michele di Francesco de’ Cioni (ur. 1435 we Florencji, zm. 7 października 1488 w Wenecji)[1] – włoski rzeźbiarz, malarz i złotnik renesansowy, przedstawiciel quattrocenta florenckiego[2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Nazywał się Andrea di Michele di Francesco de’ Cioni, jednak zdecydował się przyjąć nazwisko swojego mistrza, złotnika Verrocchia[3]. Urodził się w 1435 roku[1], w źródłach pojawiają się również daty 1434 i 1437[4]. Pochodził z rodziny złotników[5] (według innego źródła jego ojciec był garncarzem[4]), sam zasłynął najbardziej z twórczości w brązie[6]. Był uczniem Donatella[7]. Sam był nauczycielem Leonarda da Vinci, Sandra Botticellego, Pietra Perugina, Lorenza di Crediego, Francesca di Simonego(inne języki), Francesca Botticiniego, Biagia d’Antonia(inne języki)[8]. Verrocchio pracował głównie dla Medyceuszów[9][10]. Jego warsztat uchodził za jeden z najznakomitszych we Florencji[8].

Jako siedemnastolatek uczestniczył w konkursie rzeźbiarskim dla katedry w Orvieto. Rywalizował z Desiderim da Settignano i Giulianem da Maiano. Do 1472 roku pracował nad pomnikami nagrobnymi Medyceuszy. W 1468 roku otrzymał zlecenie na osadzenie na kopule katedry Santa Maria del Fiore we Florencji miedzianej kuli[4]. Kulę zamocowano 30 maja 1471[11] lub 28 maja 1472 roku[4].

Według anegdoty podawanej przez Vasariego tuż po ukończeniu Chrztu Chrystusa Verrocchio, nie mogąc rywalizować z utalentowanym Leonardem da Vinci, zarzucił malarstwo i skupił się wyłącznie na rzeźbie[12][13]. Niektóre źródła dodają przy anegdocie, że Verrochio miał połamać pędzle[14]. Według późniejszych badań Verrochio faktycznie nie namalował samodzielnie żadnego obrazu, jednak malował obrazy ze swoimi uczniami[13]. Opowieść ta uchodzi za legendę[15]. Zdaniem Kennetha Clarka Verrochio mając zdolnego ucznia mógł powierzyć mu prace malarskie, samemu skupiając się na rzeźbie[14].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Jego najbardziej znane rzeźby z brązu to Putto z delfinem, Dawid i konny posąg Bartolomeo Colleoniego w Wenecji; jego prace z terakoty obejmują piękne popiersie portretowe Wawrzyńca Wspaniałego (National Gallery of Art, Waszyngton)[6]. W warsztacie Verrocchio powstało wiele obrazów, takich jak np. Madonna z Dzieciątkiem i dwoma aniołami (National Gallery w Londynie)[6], ale żaden z zachowanych obrazów nie jest samodzielnym dziełem Verrocchia i nie wiadomo jaki był udział jego uczniów w ich namalowaniu[5][6]. Pozostało natomiast wiele mistrzowskich rysunków piórkiem i kredą, które z pewnością wyszły spod jego ręki[5].

Główne dzieła

[edytuj | edytuj kod]

Rzeźby

[edytuj | edytuj kod]

Obrazy

[edytuj | edytuj kod]

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Andrea del Verrocchio [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2021-06-14] (ang. • niderl.).
  2. Verrocchio Andrea, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-12-27].
  3. Vallentin 1959 ↓, s. 25.
  4. a b c d Vezzosi 2019 ↓, s. 19.
  5. a b c Altmann 2012 ↓, s. 574.
  6. a b c d Verrocchio, Andrea del, [w:] Gordon Campbell, Oxford Dictionary of the Renaissance, wyd. 2, Oxford University Press, 2005, DOI10.1093/acref/9780198601753.001.0001, ISBN 978-0-19-172779-5 [dostęp 2021-05-26] (ang.).
  7. Chilvers i Osborne 1994 ↓, s. 520.
  8. a b c d Debolini 2006 ↓, s. 12.
  9. a b c d e Antonia Boström i Hugh Brigstocke, Verrocchio, Andrea del (Andrea di Michele di Francesco Cioni), [w:] Hugh Brigstocke, Oxford Companion to Western Art, Oxford University Press, 2003, DOI10.1093/acref/9780198662037.001.0001, ISBN 978-0-19-172759-7 [dostęp 2021-06-14] (ang.).
  10. a b c Verrocchio, Andrea del [online], Web Gallery of Art [dostęp 2021-06-14] (ang.).
  11. Isaacson 2019 ↓, s. 77-78.
  12. Zöllner 2005 ↓, s. 14.
  13. a b Isaacson 2019 ↓, s. 97.
  14. a b Clark 1964 ↓, s. 22.
  15. Nicholl 2006 ↓, s. 120.
  16. Verrocchio: Sculptor and Painter of Renaissance Florence. nga.gov. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
  17. a b Nicholl 2006 ↓, s. 89.
  18. Andrea del Verrocchio. Model for the funerary monument to Cardinal Niccolò Forteguerri [online], Web Gallery of Art [dostęp 2023-12-27] (ang.).
  19. Andrea del Verrocchio. Tomb of Piero and Giovanni de’ Medici (interior) [online], Web Gallery of Art [dostęp 2023-12-27] (ang.).
  20. Andrea del Verrocchio. Equestrian Statue of Colleoni [online], Web Gallery of Art [dostęp 2023-12-27] (ang.).
  21. Nicholl 2006 ↓, s. 127.
  22. Debolini 2006 ↓, s. 29.
  23. Debolini 2006 ↓, s. 18.
  24. Vezzosi 2019 ↓, s. 32.
  25. a b Zöllner 2005 ↓, s. 10.
  26. Debolini 2006 ↓, s. 14.
  27. The Virgin and Child with Two Angels. nationalgallery.org.uk. [dostęp 2023-12-29]. (ang.).
  28. Zöllner 2005 ↓, s. 7.
  29. Clark 1964 ↓, s. 19.
  30. Paintings by Andrea del Verrocchio [online], Web Gallery of Art [dostęp 2023-12-27] (ang.).
  31. a b Nicholl 2006 ↓, s. 104.
  32. a b Tobias and the Angel Andrea del Verrocchio (1435–1488) (studio of) The National Gallery, London. artuk.org. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
  33. Isaacson 2019 ↓, s. 92, 96.
  34. Nicholl 2006 ↓, s. 106.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Leksykon malarstwa i grafiki. Lothar Altmann (red.). Warszawa: Arkady, 2012. ISBN 978-83-213-4729-5.
  • Oxford Dictionary of Art. Ian Chilvers, Harold Osborne (red.). Oxford University Press, 1994. ISBN 0-19-866133-9.
  • Kenneth Clark: Leonardo da Vinci. Warszawa: Arkady, 1964.
  • Francesca Debolini: Klasycy sztuki. Da Vinci. Warszawa: 2006. ISBN 83-60529-03-5.
  • Walter Isaacson: Leonardo da Vinci. Kraków: Insignis Media, 2019. ISBN 978-83-66071-41-4.
  • Charles Nicholl: Leonardo Da Vinci. Lot wyobraźni. Warszawa: WAB, 2006.
  • Antonina Vallentin: Leonardo da Vinci. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1959.
  • Alessandro Vezzosi: Leonardo da Vinci. Malarstwo: nowe spojrzenie. Kielce: Jedność, 2019. ISBN 978-83-8144-143-8.
  • Frank Zöllner: Leonardo da Vinci 1452–1519. Warszawa: Taschen, Edipresse Polska S. A., 2005. ISBN 83-89571-85-4.